Sanh mổ hay sanh thường

BS. Hồ Ngọc Minh & BS. Hồ Vũ Mỹ Liên

Tôi thường nghe bệnh nhân có khi khen một bác sĩ sản phụ khoa nào đó là giỏi vì gan lì, cố gắng chờ cho bệnh nhân có thể sanh thường, thay vì phải sanh mổ. Ngược lại có bác sĩ bị chê là thích mổ bệnh nhân vì sanh mổ được nhiều tiền hơn.

Ảnh minh hoạ

Trên thực tế lý do bác sĩ quyết định cho bệnh nhân sanh mổ hay sanh thường vì cân nhắc giữa sự an toàn của người mẹ lẫn em bé chứ không phải vì lý do tài chánh. Ở Mỹ, nhất là ở Califorrnia, sự khác biệt về chi phí cho bác sĩ giữa một ca sanh mổ và sanh thường trên thực tế rất nhỏ, chỉ vào khoảng $100 đến $200 là nhiều. Như thế mục đích tối hậu là sự an toàn, nhất là cho em bé, chứ không phải vì lợi nhuận.

Một số trường hợp, sanh mổ được quyết định và sắp xếp trước vì các lý do nguy hiểm tới sản phụ nếu phải cho sanh thường. Thí dụ, sản phụ mang thai đôi, hay nhiều em bé, hoặc người mẹ bị các chứng bệnh như cao huyết áp, tiểu đường, hay các chứng bệnh truyền nhiễm như HIV, herpes, hoặc có vấn đề với nhau thai.

Sanh mổ còn phải tiến hành trong những trường hợp khi xương chậu của người mẹ quá nhỏ, và thai nhi thì quá lớn, hay thai ngược, bé không chịu quay đầu xuống dưới.

Đôi khi, bác sĩ phải quyết định cho sanh mổ tức thì, vì tình hình an toàn về sức khoẻ cho mẹ và em bé, thí dụ các tình trạng khẩn cấp xảy ra trong khi lâm bồn, chuyển bụng, quá trình chuyển bụng sanh kéo dài, hay khi em bé bị ngộp, thiếu dưỡng khí.

Một số trường hợp người mẹ trước đây đã từng sanh mổ, nhưng không muốn thử sanh tự nhiên thì vẫn có quyền lựa chọn sanh mổ thêm lần nữa.

Tuy ở Mỹ hiện nay, sanh mổ rất an toàn, nhưng dĩ nhiên so với sanh thường vẫn có thể có những nguy hiểm vì phải mổ bụng và tử cung để lấy em bé ra, vì thế, sản phụ luôn luôn được khuyến khích là nên sanh thường. Hiện nay ở Mỹ cứ 3 em bé là có một em được sanh mổ.

Ưu, khuyết điểm của việc sanh thường:

Đối với người mẹ, sanh thường, là một sự thử thách nhọc nhằn, có khi kéo dài nhiều giờ, nhiều ngày. Tuy nhiên sau khi sanh thì thời gian nằm lại trong bệnh viện sẽ ngắn hơn. Mẹ sanh thường cũng có thể bị mất máu nhiều, bị sẹo, bị nhiễm trùng, hay phản ứng phụ của thuốc tê chích vào xương sống.

Trong khi sanh thường, so với sanh mổ, đường âm đạo có thể bị rách, bị khâu vá , và có thể làm yếu các bắp thịt ở vùng xương chậu gây khó khăn như chứng són tiểu về sau. Một số sản phụ sau khi sanh, vẫn bị đau vùng vùng âm đạo và hậu môn một thời gian dài.

Sau khi sanh thường, thì người mẹ có cơ hội gần gũi với em bé hơn, ôm bé vào lòng và cho bé bú chẳng hạn. Đối với bé, sau 9 tháng ngâm mình trong nước, khi sanh thường, nước ứ trong phổi sẽ được ép ra ngoài khi qua cửa âm đạo, vì thế bé ít bị khó khăn về đường hô hấp. Ngoài ra, bé sanh thường sẽ được tiếp nhận một số vi khuẩn tốt, có lợi cho khả năng miễn nhiễm chống bệnh về sau. Một số bé quá lớn, nhất là “đầu to” có thể bị chấn thương trong khi được sanh thường.

Ưu, khuyết điểm của việc sanh mổ:

Ngược lại, sanh mổ không có nhiều lợi điểm. Sản phụ sanh mổ thường phải ở nhà thương lâu hơn. Sanh mổ tuy không đau phần dưới, nhưng lại bị đau ở vết mổ, tốn nhiều thời gian để hồi phục. Trong khi sanh mổ, nguy cơ bị mất máu và bị nhiễm trung nhiều hơn là sanh thường. Ngoài ra khả năng bị thương tích tới bọng đái và ruột có thể xảy ra. Nguy cơ tử vong tuy rất thấp nhưng tăng gấp 3 lần so vơi sanh thường. Chưa kể, một khi sanh mổ, trên 50% sản phụ sẽ tiếp tục sanh mổ lần sau. Ngoài ra nguy cơ tử cung bị bể, hay nhau thai bám không đúng chỗ, sẽ tăng cao lần có thai sau. Trong trường hợp bị bể tử cung hay nhau bám không đúng chỗ, sản phụ có thể bị mất máu nhiều hơn và dễ bị cắt bỏ tử cung để cầm máu.

Riêng em bé sanh mổ, dễ mắc các chứng bệnh như vàng da, nhiễm trùng, và có thể có vấn đề khó khăn về đường hô hấp sau khi sanh, ngay cả sau này dễ bị bệnh hen suyễn hơn. Như đã đề cập ở trên, so với bé sanh thường, hệ thống tiêu hóa sẽ yếu hơn, và hệ thống miễn dịch yếu hơn vì không tiếp nhận được các vi khuẩn tốt trong đường âm đạo của mẹ. Ngoài ra, trong khi sanh mổ, em bé có thể bị thương tích vì dao mổ, vô tình! Một nghiên cứu còn cho thấy em bé được sanh mổ dễ bị bệnh béo phì, dễ bị tiểu đường loại 1 về sau.

Tóm lại, đa phần trong quá trình “vượt cạn” mà sản phụ phải trải qua, sự lựa chọn và quyết định cho việc sanh thường hay sanh mổ, vẫn tuỳ thuộc vào an nguy của mẹ hay bé hay cả hai. Đẻ kiểu nào cũng đau, nhưng, xưa nay, dường như đau đẻ là cái đau mau quên nhất, khi mẹ thấy con khôn lớn khoẻ mạnh về sau. Thế mới biết tình mẫu tử, chìn tháng mười ngày, mang nặng đẻ đau, mà hầu như gần hết các phụ nữ ai cũng muốn được làm mẹ.