 |
| Thực phẩm ăn kiêng |
Những ngày cuối năm là thời gian các gia đình, cơ quan hay tổ chức những bữa tiệc hay liên hoan. Đây cũng là thời gian làm người ta tăng cân nhanh nhất trong năm. Sau khoảng thời gian này là lúc mọi người bắt đầu cân nhắc các chế độ ăn để giảm cân tích cực, đảm bảo sức khỏe. Chế độ ăn nào là tốt nhất cho việc giảm cân sau nghỉ lễ và chúng có tác động ra sao lên sức khỏe nói chung?
Việc tăng cân nhanh sau một kỳ nghỉ lễ kéo dài vốn là điều khiến nhiều người lo lắng do chế độ ăn nhiều đồ béo, tinh bột, và đường. Vì vậy, thường thì sau kỳ nghỉ lễ dài cuối năm, mọi người lại cố gắng tìm cách ăn kiêng để giảm cân. Có người hạn chế lượng cơm ăn vào, người chọn cách hạn chế thịt, nhưng cũng có người chọn chế độ ăn hoàn toàn chay không có một chút thịt cá nào. Theo các chuyên gia dinh dưỡng thì việc hạn chế lượng calories vào cơ thể hàng ngày sẽ giúp giảm cân khá hiệu quả dù là theo một chế độ ăn nào. Tuy nhiên một nghiên cứu mới đây tại Hoa Kỳ cho thấy chế độ ăn chay toàn bộ dường như cho kết quả giảm cân nhanh nhất.
Ăn chay toàn bộ giảm cân nhanh nhất
Nghiên cứu được các nhà khoa học thuộc trường đại học sức khỏe cộng đồng Arnold của Mỹ thực hiện được công bố vào đầu tháng 11 vừa qua trên tạp chí khoa học dinh dưỡng cơ bản cho thấy lượng cân mất đi của những người theo các chế độ ăn chay toàn bộ cao hơn so với những người theo các chế độ ăn kiêng khác. Cụ thể là sau 6 tháng theo dõi, những người theo chế độ ăn chay toàn bộ mất nhiều hơn 4,3% số cân so với những người theo các chế độ ăn kiêng khác, tương đương với khoảng 16.5 pounds hay 7,4 kg. Nói về nghiên cứu này, bác sĩ Gabriele Turner McGrievy, người đứng đầu nghiên cứu cho biết:
Chúng tôi có 63 người tham gia nghiên cứu là những người lớn bị quá cân. Họ được cho ăn theo các chế độ ăn chay, ăn chay với cá mà không có thịt, hoặc ăn chay một phần tức là hạn chế thịt đỏ và có thể ăn thịt trắng và họ được yêu cầu ăn thức ăn ít béo và có chỉ số glycemic thấp. Những người tham gia nghiên cứu được theo dõi trong vòng 6 tháng.
Chúng ta đang trong một nỗi lo sợ đối với carbonhydrate và cho rằng nó làm tăng cân. Trong nghiên cứu, chúng tôi thấy những người ăn nhiều carbonhydrate nhất thì lại mất nhiều cân nhất.
- BS. Turner-McGrievy
Chỉ số glycemic (viết tắt là GI) là chỉ số phản ánh tốc độ làm tăng đường huyết sau khi ăn các thực phẩm giàu chất bột đường. Chỉ số này trong thực phẩm được phân loại, thấp, trung bình hoặc cao. Những thực phẩm có chỉ số glycemic nhỏ hơn hoặc bằng 55 là thực phẩm có chỉ số đường thấp, những thực phẩm có chỉ số glycemic lớn hơn 70 bị coi là cao.
Điều đáng chú ý trong kết quả của nghiên cứu này là những người ăn chay toàn bộ giảm cân nhiều nhất dù họ sử dụng đồ ăn có số lượng nhiều carbohydrate với độ glycemic thấp so với những người theo chế độ ăn có thịt. Bác sĩ Turner-McGrievy cho rằng phần đông mọi người đang sống trong nỗi sợ quá mức với thực phẩm có carbohydrates. Theo bà, nghiên cứu này đã giúp giảm bớt nỗi sợ không đáng có với các thực phẩm như mì ống, gạo và các loại thực phẩm nguyên hạt khác.
Chúng ta đang trong một nỗi lo sợ đối với carbonhydrate và cho rằng nó làm tăng cân. Trong nghiên cứu, chúng tôi thấy những người ăn nhiều carbonhydrate nhất thì lại mất nhiều cân nhất. Và chúng tôi biết từ các sắc dân khác nhau, đặc biệt là người châu Á vốn có chế độ ăn có nhiều carbonhydrate vì họ ăn rất nhiều gạo nhưng BMI của họ lại trong số thấp nhất trên thế giới. Cho nên chúng tôi hiểu là carbonhydrate không phải là kẻ thù của cân nặng.
BMI là tỷ số giữa cân nặng và bình phương chiều cao. Các bác sĩ sử dụng chỉ số này để đánh giá một người có cân nặng trung bình, thiếu cân hay thừa cân.
Một số các tài liệu y khoa và bác sĩ cũng có thể áp dụng các tỷ lệ BMI lý tưởng để so sánh với BMI của từng bệnh nhân để xác định liệu người bệnh có bị thừa cân hay béo phì hay không. Ví dụ tại Việt Nam, một số các bác sĩ áp dụng tỷ lệ BMI lý tưởng là lớn hơn 18 và nhỏ hơn 25 theo kg trên bình phương mét. BMI ở mức lớn hơn 25 và nhỏ hơn 30 bị coi là thừa cân. BMI lớn hơn 30 và nhỏ hơn 40 bị coi là béo phì.
Nên chọn chế độ ăn nào?
Ảnh minh họa đo lượng đường sau khi ăn. AFP photo
Trong nghiên cứu mới của các nhà khoa học thuộc trường Arnold, có 5 chế độ ăn được nghiên cứu bao gồm ăn chay toàn bộ, tức không có sản phẩm động vật, ăn chay một phần tức có một phần nhỏ khẩu phần thịt, ăn chay pesco tức ăn chay với cá mà không có thịt, ăn chay loại bỏ thịt cá nhưng vẫn được ăn các sản phẩm động vật khác như sữa, trứng, bơ, và loại cuối là không loại bỏ bất cứ thực phẩm nào trong chế độ ăn chỉ hạn chế lượng calories trong mỗi bữa ăn.
Tuy nhiên, trên thực tế, còn có nhiều chế độ ăn kiêng khác cũng đang được nghiên cứu và áp dụng ví dụ như chế độ ăn kiêng phổ biến trong các người nổi tiếng ở Mỹ hiện nay là chế độ ăn Atkins. Đây là chế độ ăn hạn chế lượng carbohydrate mỗi ngày ở mức 20 đến 25 gram. Chế độ ăn này không hạn chế các thực phẩm từ thịt đỏ nhưng vì nó hạn chế lượng carbohydrate mỗi ngày nên người theo đuổi chế độ ăn này không được ăn rất nhiều lại quả và thực phẩm bị coi là có lượng carbohydrate cao. Mặc dù các ngôi sao Hollywood, những người nổi tiếng ở Mỹ vốn theo đuổi chế độ ăn này cho rằng nó giúp họ khỏe mạnh và duy trì cân nặng hợp lý, nhưng một số chuyên gia dinh dưỡng và bác sĩ không khuyến khích chế độ ăn này. Bác sĩ Turner-McGrievy là một trong số những người có quan ngại về chế độ ăn Atkins phổ biến
Quan ngại của tôi đối với chế độ ăn Atkins là độ dinh dưỡng không thực sự tốt cho bạn dựa trên những gì mà chúng ta biết là tốt cho cơ thể bạn như rau, đậu hạt, hoa quả, thực phẩm nguyên hạt và rất nhiều trong số các thực phẩm này không được bao gồm trong chế độ ăn Atkins.
...khi chúng ta nhịn ăn, cơ thể tự hiểu là ta đang bị đói và cứ thực phẩm nào ăn vào người liền sẽ bị biến thành chất béo để dự trữ. Cho nên nhiều khi nhịn ăn lại có tác dụng ngược lại điều bạn muốn.
- Chuyên gia Vandana Sheth
Ngoài ra, theo bác sĩ Turner-McGrievy, một số nghiên cứu gần đây ở Mỹ và châu Âu cho thấy những người chuyển từ ăn chay toàn bộ sang ăn thịt thì mức độ rủi ro bị các bệnh về tim mạnh, tiểu đường và ung thư cũng cao hơn.
Tuy vậy, đối với những người ăn chay toàn bộ, việc chú ý đến sự cân bằng trong dinh dưỡng cũng hết sức quan trọng. Trong nghiên cứu mới của mình, bác sĩ Turner-McGrievy nhận thấy những người theo chế độ ăn này thường thiếu vitamin B12 và vì vậy họ được khuyên nên uống bổ xung vitamine B12. Ngoài ra nếu không cẩn thận, những người ăn chay toàn bộ cũng có khả năng bị thiếu sắt vốn là chất có nhiều trong thịt đỏ như thịt bò. Chuyên gia dinh dưỡng Vandana Sheth, phát ngôn viên của Viện dinh dưỡng và ăn uống Hoa Kỳ, có lời khuyên đối với những người chọn chế độ ăn chay toàn bộ như sau:
Ngay cả đối với người ăn chay cũng phải chú ý đến tính cân bằng. Chúng ta đã có những nghiên cứu cho thấy ăn chay có nhiều ích lợi nhưng điều quan trọng là bạn phải hấp thụ đủ và đúng các chất dinh dưỡng, và các chất phải cân bằng, khi bạn nói đến thực phẩm nguyên hạt, bạn nói đến rau quả nhiều màu, và bạn phải hấp thụ cả protein từ đậu, như đậu lentil, bạn cũng nên ăn các loại rau xanh và ngũ cốc có bổ xung sắt, đây là các thực phẩm tốt nhưng phải ăn đúng cách. Nếu có ai đó định ăn chay thì nên nói chuyện với chuyên gia dinh dưỡng để biết mình có thể ăn đủ chất từ các thực phẩm nào trước khi bước vào ăn chay.
Theo chuyên gia Vandana Sheth, điều quan trọng khi chọn một chế độ ăn là tính toán lượng calories hấp thụ vào cơ thể mỗi bữa ăn:
Cách tốt nhất để giảm cân là ăn đúng tỷ lệ, đầu vào đầu ra cân bằng. Bạn ăn bao nhiêu calorie vào thì bạn cũng phải có hoạt động thể chất để tiêu lượng calorie đó. Cách tốt nhất để giảm cân là ăn đúng tỷ lệ, ăn nhiều bữa nhỏ đều đặn, và có hoạt động thể chất để tiêu calorie. Cách này còn tốt hơn là nhịn ăn, vì nó làm giảm tốc độ hấp thụ thức ăn của cơ thể. Cơ thể chúng ta làm việc rất hữu hiệu, khi chúng ta nhịn ăn, cơ thể tự hiểu là ta đang bị đói và cứ thực phẩm nào ăn vào người liền sẽ bị biến thành chất béo để dự trữ. Cho nên nhiều khi nhịn ăn lại có tác dụng ngược lại điều bạn muốn.
Sau kỳ nghỉ kéo dài với nhiều những bữa tiệc liên hoan có thể là hơi quá mức, việc ăn kiêng để giảm cân vào những ngày đầu năm đối với nhiều người là cần thiết. Việc chọn chế độ ăn nào tốt nhất cho mình lúc này phụ thuộc vào yếu tố sức khỏe của từng người. Bác sĩ Turner McGrievy cho biết bà thường khuyên các bệnh nhân của mình là nên thử một chế độ ăn mà họ cho là thích hợp với mình trong ít nhất ba tuần đầu để theo dõi tình trạng giảm cân và sức khỏe của mình trước khi quyết định theo đuổi một chế độ ăn kiêng lâu dài.
Xin quý vị chia sẻ các thông tin và những đóng góp về các vấn đề y tế, sức khỏe đến trang tạp chí sức khỏe đời sống tại email vietha@rfa.org hoặc www.facebook.com/vietharfa
No comments :
Post a Comment