Hai tù nhân gốc Việt vượt ngục có liên hệ với băng đảng?

Bac Duong, 43 tuổi, dân gốc Việt,  một trong 3 tù nhân vượt ngục tuần trước, đã bị bắt lại tại Santa Ana, sáng Thứ Sáu. Hai tù nhân khác; Jonathan Tieu, 20 tuổi, dân  Việt và Hossein Nayeri, 37 tuổi, dân Iran, vừa bị bắt sáng Thứ Bảy, 30 Tháng Giêng ở San Francisco. 

   Bà Sandra Hutchens, cảnh sát trưởng Orange County, họp báo loan bóa việc bắt lai được một tù nhân đào thoát, Bac Duong, hôm Thứ Sáu. (Hình: AP/Damian Dovarganes)

Cảnh sát trưởng Orange County, bà Sandra Hutchens cho biết Duong đã nói với một phụ nữ rằng đương sự muốn đầu thú nhà chức trách. Người này đã gọi điện thoại báo cảnh sát đến bắt không có gì rắc rối.

Chủ tiệm sửa xe Auto Electric Rebuilders ở đường Harbor thành phố Santa Ana nói rằng Dương đã từng có quen biết nơi đây từ nhiều năm và không có chuyện gì vướng mắc. Điều ấy là bình thường vì thành viên băng đảng không phải là luôn luôn hành động sai trái tại tất cả mọi chỗ và với mọi người. Sáng Thứ Sáu khoảng hơn 11 giờ, Dương xuất hiện và nói với người vợ của chủ tiệm là muốn trình diện cảnh sát.

Từ mấy ngày trước, cảnh sát đã khẳng định rằng hai tù nhân đào thoát có liên hệ với những băng đảng Việt Nam ở Orange County. Trung úy Jeff Hallock, phát ngôn viên sở cảnh sát Quận Cam cho biết.

Nhân viên công lực liên bang và địa phương dựa theo hồ sơ về các đương sự và nguồn tin mật báo trong cộng đồng trong việc truy tầm. Cảnh sát cũng đã khám xét khoảng 30 nhà, nghiên cứu các dụng cụ điện tử bao gồm cả cellphones nghi ngờ đã sử dụng trong việc liên lạc. Tại buổi họp báo sáng Thứ Tư, cảnh sát viên Phuong Nguyen – thông dịch viên tiếng Việt – cho biết Bac Duong không nói được tiếng Anh và Jonathan Tieu đều là thành viên băng đảng Việt Nam. Theo lời Hallock “Họ có những ràng buộc thâm căn cố đế với cộng đồng người Việt và có nhiều khả năng Tieu vẫn liên lạc với đồng bọn băng đảng”. Tuy nhiên cảnh sát không nói rõ tên của băng đảng.

 Chiếc xe  van do các tù nhân vượt gục đánh cắp. (Hình: O.C. Sheriff's Office via AP)

Tieu bị  truy tố vì tình nghi dính líu đến một vụ giết người có liên quan đến hoạt động băng đảng và bị bắt vào tù từ tháng 10 năm 2013 với tiền bail  được định là $1 triệu. Đương sự thuộc nhóm khoảng một chục người bị coi là  liên hệ đến cái chết của Scottie Bui, 19 tuổi. Nạn nhân bị bắn chết lúc 2.20 giờ sáng ngày 20 tháng 3 năm 2011 gần ngã tư Westminster Ave. và Harbor Blv. Thành pố Garden Grove, sau một vụ rượt đuổi trên xe và đấu súng giữa hai băng đảng gốc Á Châu. Cảnh sát Garden Grove trong cuộc bố ráp vào đầu tháng 4 kế đó đã tịch thu một số ma túy, $70,000 tiền mặt và súng.

Bac Duong là nghi can bắn một người đàn ông 52 tuổi bị thương ở ngực lúc sau nửa đêm ngày 18 tháng 11, 2015. Trước đó đương sự đã từng có nhiều tiền án tại Garden Grove và Santa Ana về các tội ma túy, bạo hành trong gia đình, trộm cắp, mưu toan cướp xe, tống tiền, giữ vũ khí trái phép.  Duong không có địa chỉ thường trú ở Santa Ana, nhưng theo hạ sĩ Anthony Bertagna sở cảnh sát Santa Ana thì trước khi chưa vào tù, đương sự đã trú ngụ ở nhiều nhà khác nhau. 

Một ngày sau khi trốn khỏi nhà tù, Duong là người đã lấy trộm chiếc xe GMC Savana và dường như trong mấy ngày cả ba tù nhân đào thoát đã sống ngay trên xe đó. 

Duong từ Việt Nam đến Mỹ năm 1991 và được cấp thẻ xanh (thường trú), năm 1995, can tội trộm cắp ở San Diego và năm 1998 một thẩm phán ban án lệnh trục xuất về Việt Nam. Tuy nhiên vào thời gian ấy Việt Nam và Mỹ chưa có thỏa hiệp dẫn độ nên Duong bị giữ một thời gian ở trại giam của cơ quan di trú (ICE) rồi được thả. Năm 2003 một lần nữa Duong can tội và phải vào trại ICE nhưng năm sau được phóng thích vì ICE không được phép giam giữ vô thời hạn nếu can phạm không bị coi là có đe dọa tới an ninh quốc gia. 

Bac Duong với các hình xăm trên thân thể. (Hình: O.C. Sheriff's Office via AP)

Năm 2008, Việt Nam thỏa hiệp với Hoa Kỳ nhận về những người bị trục xuất với điều kiện các người này đến Mỹ sau ngày 12 tháng 7 năm 1995. Do đó trong 10 năm Duong không bị trục xuất về Việt Nam và cũng không bị ICE giam giữ và chỉ cần phải trình diện hợp lệ theo định kỳ. Trong tình trạng ấy, khi bị bắt hồi tháng 11 năm ngoái, Duong không được hưởng quy chế đóng tiền bail để tại ngoại. 

Ba tù nhân đào thoát không có liên hệ về hành động phạm pháp và được ở chung trong một phòng tập thể hơn 60 người tại nhà tù Santa Ana.  Hossein Nayeri được coi là chủ mưu, và hai tù nhân gốc Việt là đồng lõa tổ chức vụ vượt ngục táo bạo được coi là có sự trợ giúp của nhiều nghi can khác còn đang bị điều tra. Những hình xâm trên người Bac Duong cho thấy đương sự có thể là thành phần xã hội đen tuy nhiên chưa rõ có phải là thành viên của một băng đảng nào hay không. Còn Jonathan Tieu thì căn cứ theo tội phạm bị truy tố Tieu rõ ràng là một thành viên băng đảng. Tờ Los Angeles Times nói cảnh sát không cho biết băng đảng nào nhưng theo hồ sơ tòa án thì Tieu là thành viên băng Tiny Rascals một băng đảng Đông Nam Á lớn trên toàn quốc, có chi bộ hoạt động ở Orange County và Long Beach. 

Vào thời kỳ phát triển tràn lan những tổ chức gây nhiều xáo trộn xã hội và tội phạm này, trong vùng Los Angeles và Orange County có gần 100 băng đảng. Cho đến nay sau những chiến dịch truy diệt  mạnh mẽ của nhà chức trách nhều băng đã bị diệt trừ hay tan rã, nhưng chắc chắn không bao giờ có thể hết hẳn. Theo sở cảnh sát Los Angeles County, cho tới năm 2009 còn khoảng từ 9,000 đến 12,000 thành viên băng đảng và đặc biệt là nhiều băng đảng hình thành và hoạt động trong các cộng đồng thiểu số và địa bàn có thể thay đổi tùy theo tình hình.. 

Con số băng đảng tại nhiều ít rất khác nhau tùy theo thành phố, chẳng hạn vùng Nam thành phố Los Angeles là nơi có nhiều băng đảng hơn hết, kế đó là San Fernando Valley và Long Beach. Tại Orange County nhiều băng đảng nay không còn tồn tại. Mức độ bạo hành của các băng đảng cũng khác nhau rất xa, trong đó nhiều tai tiếng nhất là các băng Tiny Rascal, Wah Ching, Triad, The Company,...

Nhiều bí mật  trong vụ tù vượt ngục chưa được phát hiện hết, còn phải chờ xem sau khi  Hossein Nayeri và Jonathan Tieu bị bắt. Đặc biệt Tieu chắc chắn có nhiều liên hệ với cộng đồng người Việt ở Orange County và vụ việc này sẽ đem lại cho mọi người những hiểu biết bất ngờ khác.  (HC)

Hà Tường Cát/Người Việt (Tổng Hợp)