Nhìn về tương lai: Tiền!

Từ đổi chác củ khoai củ sắn, đến mua bán bằng đồng xu, bằng chi phiếu, rồi thẻ ngân hàng và nay trả tiền trực tuyến qua mạng lưói Internet, rõ ràng thế giới đã liên tục tiến triển trong cách thức mà chúng ta mua bán các loại vật phẩm hàng hoá.  

Với tiền bạc, các vụ giao dịch, các loại tiền tệ và hệ thống ngân hàng đang thay đổi nhanh chóng đến chóng mạnh, tương lai rồi đây sẽ ra sao? 

ByTrần Việt Delys Paul

public domain (Public Domain)

Tiền bạc. Vâng tiền bạc là thứ không thiếu thiếu trên cõi đời này.  Tiền bạc hầu chi phối mọi lãnh vực của cuộc  sống. Thế nhưng liệu chúng ta có niềm hy vọng nào về phuơng diện tiền bạc trong tương lai.

 Giới chuyên môn cho biết tưong lai của tiền bạc sẽ  sẽ đưọc tăng cường mạnh bởi thế giới của hệ thống chữ số tức là digital.

Hầu hết mọi người chúng ta đều đã mặc nhiên chấp nhận các giao dịch ngân hàng và mua sắm trưc tuyến như  là một phần trong thói quen mua bán  và chi trả hàng ngày.

Nhưng  tình hình phát triển của mạng lưói thông tin toàn cầu chắc hẳn sẽ thay đổi cách thức mua hàng trực tuyến.

Viên chức trưỏng nganh tiếp thị của Công ty cung cấp dịch vụ trả tiền, Mint Payments, Bjorn Behrendt,  cho hay ngày càng có nhiều vật dụng trong nhà  được mua  bán tự động qua các thiết bị thông minh.  Ông gọi đó là "mạng lưói internet dành cho tất cả mọi sự".

 Thế nên trong vòng 10 năm nữa, tất cả mọi thứ đều sẽ đuọc nối kết lại, cho dù đó là cái tủ lạnh của trong nhà quý vị, hoặc là chiếc đồng hồ đeo tay, hay những thứ mang đưọc trên người, tất cả những sản phầm mà quý vị thường xuyên cần tới, đều sẽ được bổ sung và được trả tiền một cách tự động, trong khi các  thiết bị sẽ có đủ trí thông minh để biết được thứ vật dụng nào trong nhà của vị sắp hết.  Công ty Amazon đã  tung ra một loại nút bấm gọi tên là Dash, cho phép quý vị được cung cấp giấy vệ sinh hay bắt  cứ thứ gì khác, chỉ bằng một cú nhấn nút vào một thiết bị nhỏ, nối kết  với nhà của quý vị qua hệ thống bluetooth.

 Trước sự kiện ngày càng có nhiều những  vụ mua hàng đưọc thảo chương hoá, Ông Bjorn Behrendt cho rằng chúng ta cần phải kiểm soát kỹ lưỡng hơn các khoản chi tiêu.

 Những người mà quý vị quen biết cần phải ý thức hơn trong việc chi tiêu và theo dỏi gắt gao hơn những khoản chi trả qua hệ thống chữ số digital, vì nhiều khoản tiền chi trả sẽ diễn ra một cách tự động trong vòng 10 năm tới.

 Nền kinh tế chử số chắc hẳn sẽ loại bỏ nhu cầu mang theo tiền mặc hay các loại thẻ tín dụng trong ngưòi khi chúng ta đi đây đó.

Bjorn Behrendt giải thích:

Này nhé, trong vòng từ sáu đến 12 tháng tới, loại ví tiền digital sẽ xuất hiện ở Úc, vì thế lối trả tiền qua điện thoại của công ty Apple, Samsung và Android sẽ  khiến cho quý vị mỗi khi ra đường, có thể để ví tiền ở nhà và chỉ cần mang theo chiếc điện thoại hay đồng hồ đeo tay, hoặc một thiết bị bị gì khác  trong đó có cài đặt ứng dụng digital wallet.

 Trả tiền ở một quầy hàng  cũng có thể sẽ trở thanh chuyện quá khứ.

Theo dự kiến của ông Bjorn, trong khoản 10 năm tới những  thiết bị đưọc thiết đặt ở các cửa tiệm hay trên đường đi sẽ có thể phát giác ra ngay tức khắc những ai đang mua hàng.

Do đó quý vị có thể thản nhiên cầm trên tay những hàng hoá mình muốn mua và bước ra khỏi cửa tiệm, vì  con mắt thần điện tử được gắn  trưóc cửa, sẽ tức khắc nhận ra khách hàng này vưà mới bưóc ra với một món đồ chơi, vài chai sữa, hay một hộp bơ trên tay.  Quý vị cũng sẽ  được tình tiền ngay cho những món hàng mà quý vị mang ra khỏi cửa tiệm. Kỹ thuật mơí này sẽ thực  sự ngăn chặn nạn ăn cắp hàng.

 Mặc dù thế giới hiện  chạy theo nền kỹ thuật digital và các hệ thống trả tiền mới, nhà tương lai học kiêm doanh gia Ross Dawson, vẫn cho rằng các loại tiền giấy hiện thời sẽ không biến mất trong tưong lai gần.

 Chúng ta sẽ không  nhìn thấy tiền mặt bị kết liễu trong tương lai gần. Nhưng chúng ta hiện tiến gần tới thời đại mà con ngưòi sẽ mang theo rất ít tiền mặt trên người, hay không con cần  tới tiền mặt cho bất cứ nhu cầu hàng ngày nào nữa.

 Thế nhưng, chỉ một số loại tiền tệ có thể tồn tại trong thế giới chữ số digital.

Bitcoin là một thí dụ điển hình. Bitcoin sử dụng một mạng lưói internet giũa hai người  và loại tiền tệ này được dành vào việc giao dịch trực tiếp, không phải qua một người trung gian.

Ross Dawson cho hay tình trạng thiếu  tin cậy vào các hệ thống giao dịch ngân hàng truyền thống hiện thời đã khiến  cho nhiều người tìm đến  những hệ thống trả tiền thay thế  như là Bitcoin.

 Một trong những lý do khiến  người ta thích tiền mặt là sự an toàn của các ngân hàng.  Úc hiện có những ngân hàng an toàn nhất trên thế giới. Tuy nhiên ở các khác khác nhiều ngưòi vẫn còn quan ngại về tình trạng an toàn ở các ngân  hàng và họ cảm thấy an tâm hơn khi cất giữ tiền mặt.  Cũng có những người hiện quan ngại về tương lai của các chính phủ và các định chế tài chánh nên họ cảm thấy các loại tiền tệ do chính phủ phát hành không nhất thiết là có giá trị cao nhất. Mối lo ngại nầy thúc đẩy họ tìm đến những thứ tiền tệ thay thế khác như là bit coin.

 Ông nói rằng những luật lệ đưọc ban hành nhằm kiểm soát các  hệ thống đang phát triển này sẽ  vẫn sẽ giữ vai trò then chốt.

 Đây là một lãnh vực mà chúng ta ta cần áp đặt những luật lệ thích đáng hay những cấu trúc có thể bảo đảm an toàn cho tất cả mọi ngưòi. Nhưng chúng ta  hiện chứng kiến sự chuyển hưóng sang một hệ thống tài chánh có tính cách phân quyền, ra khỏi hệ thống tập quyền tột độ trước đây.

 Nhưng Ông Dawsons nghĩ rằng thay vì thay thế, tiền tệ digital sẽ hoạt động song song với tiền tệ hiện thời của các quốc gia.

 Chúng ta đã trông thấy những thách thức mà đồng Euro đã phải đối đầu và mức độ rộng lớn của những thách thức đó.  Chúng ta vẫn sẽ trông thấy những loại tiền tệ quốc gia do các chính phủ phát hành. Nhưng cùng lúc chúng ta sẽ chứng kiến sự chuyển hưóng sang một loại tiền tệ  chung, mà chúng ta có thể trao đổi chẳng hạn loại tiền tệ bit coin hay một loại loại tiền tệ nào khác nữa.

Ross Dawson  cho hay  một trong những thưong vong do cuộc cách mạng chử số digitay  gây nên có thể là máy rút tiền tự động ATM ở gần nhà quý vị.

Vai trò  của các chi nhánh ngân hàng đã chuyển sang  nơi mà chúng ta ta hiện có những thiết bị đã đưọc tự động hoá, cộng thêm những thiết bị mà dân chúng sử dụng để đưọc cố vấn về những giao dịch quan trọng, như là  thế chấp để vay tiền mua nhà v.v. Thế nhưng do không cần tiền mặt nữa, nên chúng ta cũng chuyển sang một nơi mà ý tưởng về các máy rút tiền tự động bắt đầu không còn có ý nghĩa gì nữa. Vào thời điểm này, những máy đó đang có vị thế vững vàng nên có lẽ chúng ta không cần có nhiều hơn nữa, nhưng qua thời gian rất có thể là sẽ còn rất ít máy rút tiền tự động ATM, vì chúng ta không cần đến chúng nhiều như trước nữa.

 Không giống như  những món hàng mà chúng ta mua bằng tiền mặt, các giao dịch theo hệ thống digital được nối kết với chỉ tiết cá nhân của người sử dụng, và cung cấp cho các công ty những tin tức vô giá  về những gì khách hàng thích, hay không thích, cùng những thói quen mua sắm của họ.

Một trong những ảnh hưởng quan trọng là về phương diện quyền riêng tư. Với tiền mặt, thì không người nào biết quý vị là ai.  Nhưng với lối giao dịch bằng hệ thống chữ số digital hiện thời, thì có nhiều cách để theo dõi và  các công ty có thể dùng những tin tức đó, để tiếp thị có hiệu quả hơn. Thế nên  một trong những điều đáng ngại hơn cả là các công ty đó sẽ  sử dụng hệ thống digital vì quyền lợi của ngưòi tiêu thụ, hay ngược lại chỉ nhằm mục đích bán nhiều hàng hoá hơn cho khách hàng.

 Vẫn theo Ross Dawson quyền riêng tư có thể trở thành một mối quan ngại lớn đối với nhiều người dân Úc. 

 Những  gì mà chúng ta muốn mua, thường chúng ta không thích cho người khác biết. Và chúng ta có những cách thức thay thế để tiến hành những vụ mua bán mà người khác không biết được. Tôi nghĩ rằng vần đề quyền riêng tư là điều rất quan trọng.  Đây là điều mà ngưòi dân Úc rất đặt nặng, đặc biệt trước chiều hướng tiến tới một xã hội không sử dụng tiền mặt, trong đó những vụ giao dịch vô danh sẽ không còn thể thực hiện được nữa.

 Những ngưòi khác thì trông thấy những lợi ích của các giao dịch digital, đặc biệt là đối với  những chính quyền đang tìm cách diệt trừ các thị trưòng chợ đen.

Ross Buckley, giáo sư Luật Tài Chánh Quốc Tế, của học viện CIRT King and Wood Mallesons, giiả thích như sau:

Nếu chính quyền có đầu óc sáng suốt theo tôi nghĩ  họ chắc chắn sẽ làm tất cả những gì có thể  để hỗ trợ cho một giai đoạn chuyển tiếp sang một nền kinh tế không tiền mặt, vì thẳng thắn mà nói điều này sẽ làm giảm sút tầm cở của nền kinh tế chợ đen và giúp gia tăng tiền thuế thu đưọc.  Lý do đơn giản là nếu dân chúng ít chi tiêu bằng triền mặt hơn, thì  những vụ chi trả bằng tiền mặt nhằm trốn thuế, sẽ lộ ra một cách rõ ràng. Lợi ích do kỹ thuật này mang lại là ở chỗ đó.

 Ông cho rằng hệ thống trà tiền bằng thẻ thông minh Octopus ở Hồng Kông là một thí dụ điển hình  về nền kỹ thuật tân tiến hiện nay.

 Nếu đi đến một nơi nào đó, như Hồng Kông chẳng hạn, quý vị sẽ thấy có đến trên 50 phần trăm các giao dịch tài chánh trên thẻ Octopus nay không còn có liên hệ đến các dịch vụ giao thông. Octopus khởi đầu đưọc phát hành nhằm vào mục đích chuyên chở công công, nhưng hiện thời hơn phân nữa các dịch vụ được thực hiện qua thẻ này lại dành cho những vụ mua bán lẻ nhỏ và có trên 90 phần trăm  số người truởng thành ở Hồng Kông đều sở hữu một thẻ Octopus.

 Giáo sư  Buckley cho hay, trong khi hầu hết mọi người đều tin là họ không phải hao tốn gì khi dùng tiền mặt, nhưng họ khôn ghay biết rằng về những khỏn chi phí phải trả trong việc sử dụng tiền mặt.

Tiền mặt phải được chuyên chở, giới doanh thưong phải mang tiền mặt đi ký thác, cac1 chù doanh nghiệp  cũng phải đi nhận tiền, và cuối ngày lại phải mang tiền mặt vào ngân hàng. Tổng số chi phí để  xử lý tiền mặt đại loại cũng giống như việc điều hành thẻ tín dụng, tức vào khoảng chừng 1.5 phần trăm hay cao hơn đôi chút.  Vì thế không phải là không hao tốn gì khi sử dụng tiền mặt, mà những phí tổn chỉ là bị các nhà buôn che dấu trong giá tiền của món hàng bán ra thôi.

 Mặc dù đã có nhiều sáng kiến được thực hiện trong việc điều hành tiền bạc và các vụ giao dịch, Giáo Sư Buckley  vẫn dự kiến là các ngân hàng sẽ tiếp tục giữ vai trò thống trị trong ngành kỹ nghệ chi trả.

Chắc hẳn quý vị đều biết là nếu xảy ra những trưòng hợp bị xáo trộn trong hệ thống digital, cac côn gty nhỏ  sẽ phải tìm cách cung ứng những cơ chế trả tiền và những phương tiện chi trả mới.  Và như thói thuờng mọi chuyện vẫn diễn ra, đến một lúc noà đó các ngân hàng lớn sẽ nuốt trững ttấ cả. Số ngưòi sán glập ra các ngân hàng đó sẽ trở nên giàu có vì họ sẽ đưọc các đại ngân hàng bỏ tiền ra mua và chiếm quyền kiểm soát luôn.  Đó có thể là nhữn gì sẽ diễn ra. Vì vậy, trong dài hạncó lẽ các ngân hàng  sẽ giữ vi thế cao để tiếp tục giữ tuyến đầu và trung tâm điểm của toàn bộ hệt thống chi trả tiền bạc.

 Tuy nhiên theo GS Buckley, những loại tiền tệ chính yếu vẫn sẽ tiếp tục tồn tại.

Vâng tôi nghĩ rằng những biến chuyển ở Hy Lạp sẽ gợi ý cho thấy các khối tiền tệ là những định chế rất khó để rút ra khỏi. Tôi muốn nói l àhiện đang có một cơn lũ tràn ngập về tỷ giá hối đoái, theo chiều hưóng là khi nền kinh tế không diễn tiến tốt đẹp thì tỷ giá hối đoái có xu hướng bị sụt giảm và điều nầy lại khiến cho nền kinh tế quay trở lại mức quân bình,  nhờ đạt được sự tăng trưởng do giá cả hàng hoá xuất cảng trở nên rẽ hơn. Vì thế  tốt mạnh mẽ tin tưởng vào cơn cơn lũ về tỷ giá hối đoái, nhưng lại không mấy tin rằng càng ngày các loại tiền tệ sẽ giảm bớt và các quốc gia hiện tìm kiếm một phương cách nào đó để củng cố tiền tệ của mình.  Tôi cũng nghĩ rằng thực sự đang có rất ít cơ may để các loại tiền tệ lớn giảm bớt số lượng trong tương lai.

 Thế tương lai của đồng Úc kim sẽ ra sao?

GS Buckley cho rằng đồng Úc kim có triển vọng sẽ như hiện thời và sẽ không trở thành loại tiền tệ chung của của Châu Đại Dương.

 Một thí dụ đơn giản là cách đây gần một thập niên đả có người đề nghị  là các đảo quốc trong vùng Thái Bình Dương hãy chọn đồng úc kim làm loại tiền tệ chung.  Thế nhưng một khi đồngúc kim có tỷ giá cao hơn đồng đô la Mỹ thì điều này sẽ là một tai hoạ cho nền kinh tế của các nước đó. V à nếu thực hiện đề nghị đó thì ngành kỹ nghệ du lịch của họ sẽ bị phá huỷ hay bị thiệt hại trầm trọng.  Vì thế tôi không nghĩ  chúng ta sẽ tiến bước theo chiều hưóng đó.