Nhìn cái cột điện chằng chịt dây điện và dây cáp viễn thông như mạng nhện, dễ hình dung ra cái tổ chức của nó luộm thuộn như thế nào. (Hình:HOANG DINH NAM/AFP/Getty Images)
Trước đó, Bộ Công Thương CSVN loan báo, dựa trên thực trạng của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), tháng tới, bộ này sẽ trình kế hoạch tăng giá điện cho Thủ tướng của chế độ quyết định.
Tại cuộc hội thảo về Báo cáo Kinh tế vĩ mô, ông Cung cho rằng, việc Bộ Công Thương soạn thảo và trình kế hoạch tăng giá điện thay cho EVN để “bù đắp thua lỗ cho doanh nghiệp” là một hành động chống lại lợi ích của người tiêu dùng.
Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, lẽ ra Bộ Công Thương Việt Nam phải kiểm tra, đánh giá lại toàn bộ chi phí của ngành điện, tham khảo ý kiến các chuyên gia, thăm dò ý kiến của người tiêu dùng và các bên liên quan, kiểm soát giá điện để bảo vệ lợi ích chung của người tiêu dùng, chứ không phải bảo vệ lợi ích của EVN, bắt mọi người phải gánh chịu những điểm phi lý chỉ vì EVN độc quyền cung cấp điện.
Do cả EVN và Bộ Công Thương cùng dọa “nếu không cho phép tăng giá điện, EVN sẽ phá sản và ngành điện Việt Nam sẽ sụp đổ”, tuy nhiên ông Cung cho rằng, nếu đúng như thế, nên để EVN phá sản và điều đó sẽ giúp ngành điện tại Việt Nam phát triển.
Dẫu ông Phạm Lê Thanh, Tổng Giám đốc EVN, loan báo, mỗi năm, tập đoàn này lỗ tới 16,800 tỉ vì các loại chi phí đều tăng nhưng chưa được đưa vào giá bán điện hiện nay song các chuyên gia kinh tế và dân chúng Việt Nam “không thông cảm chút nào”.
Lý do là vì cuối năm ngoái, sau khi thanh tra EVN, Thanh tra Chính phủ CSVN cho biết, EVN có vô số sai phạm tài chính. Thay vì phải dùng vốn mà chính quyền Việt Nam cấp để phát triển ngành điện, EVN lại dùng 121,000 tỉ đầu tư vào nhiều lĩnh vực khác như: ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán, bất động sản,… và thua lỗ trầm trọng.
Chưa kể EVN còn dùng 600 tỉ được cấp nhằm phát triển ngành điện để xây biệt thự, mua các loại xe sang, sân tennis… và đưa tất cả những chi phí này vào giá bán điện.
Cũng cần nhắc lại là đầu năm ngoái, lúc hàng loạt doanh nghiệp nhà nước (DNNN) loan báo “lãi lớn” sau khi tổng kết hoạt động năm 2013, nhiều chuyên gia kinh tế và công chúng công khai bày tỏ sự buồn bực của họ.
Sau hàng loạt thông tin về tình trạng tồi tệ của các doanh nghiệp nhà nước (DNNN): thua lỗ trầm trọng, nợ nần khủng khiếp, hút kiệt ngân sách và là một trong những nguyên nhân khiến kinh tế suy thoái. Số liệu thống kê về hoạt động của các DNNN trong năm 2013, chẳng làm ai phấn chấn.
Trả lời phỏng vấn của báo giới về chuyện nhiều DNNN “lãi lớn”, một số chuyên gia kinh tế cho rằng, cần phải xem kỹ vì sao các DNNN lãi lớn. Những doanh nghiệp này nắm giữ độc quyền kinh doanh trong lĩnh vực nào đó (xăng dầu, viễn thông, điện) và lãi lớn chỉ vì liên tục tăng giá bán sản phẩm, dịch vụ.
Thông thường, liên tục tăng giá sản phẩm, dịch vụ sẽ mất khách nhưng vì độc quyền, nên người tiêu dùng sản phẩm, dịch vụ của các DNNN không có lựa chọn nào khác. Những chuyên gia này lưu ý thêm rằng, số liệu mà các DNNN công bố có nhiều điểm bất thường. Lúc thì than thua lỗ thê thảm, lúc lại khoe “lãi lớn”. Đó là bằng chứng của “thiếu minh bạch”.
Lúc đó, một số chuyên gia từng dẫn EVN làm ví dụ, khi xin chia thưởng cho cán bộ - nhân viên thì khoe lãi lớn. Khi cần tăng giá điện thì biện bạch rằng đang thua lỗ trầm trọng. Họ nhấn mạnh, EVN sử dụng hàng trăm ngàn tỷ từ nguồn lực quốc gia để đầu tư hạ tầng, lại không có ai cạnh tranh mà lãi vài trăm tỷ thì chẳng đáng gì.
Trên thực tế, giá các sản phẩm, dịch vụ thiết yếu (như: xăng dầu, điện,…) do các DNNN độc quyền cung cấp liên tục gia tăng khiến vật giá tăng vọt, doanh nghiệp Việt Nam kiệt quệ vì giá thành cao, không còn khả năng cạnh trạnh cả trong lĩnh vực xuất cảng lẫn trên thị trường nội địa rồi phá sản hay tạm ngưng hoạt động, góp phần khiến suy thoái trở thành trầm trọng hơn.
Hồi tháng 11 năm 2013, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Việt Nam từng nhận định, hoạt động kém hiệu quả của DNNN là một trong những nguyên nhân chính khiến suy thoái kinh tế kéo dài.
Trong Báo cáo Kinh tế vĩ mô 2013, ủy ban này cho biết, tuy nắm giữ nhiều nguồn lực nhất song hiệu quả sử dụng tài sản của DNNN kém xa các khu vực kinh tế khác. DNNN phải sử dụng tới 2.2 đồng vốn để tạo ra 1 đồng doanh thu trong khi doanh nghiệp tư nhân chỉ cần 1.2 đồng và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chỉ cần 1.5 đồng.
Hai nguyên nhân chính khiến DNNN hoạt động kém hiệu quả là quy mô quá lớn, trong khi mô hình quản lý có quá nhiều đầu mối và kém minh bạch.
Đầu năm ngoái, trong cuộc trò chuyện với Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam, ông Bùi Quang Vinh, Bộ trưởng Kế hoạch – Đầu tư, từng nhấn mạnh, phải thay đổi hoạt động của các DNNN “theo hướng thị trường hóa”. Có nghĩa là phải tuân theo quy luật thị trường, mọi thành phần kinh tế đều phải được tiếp cận nguồn lực quốc gia một cách công bằng, bình đẳng. Không thể phân bổ để rồi các DNNN chiếm hết. (G.Đ)
No comments :
Post a Comment