 |
| Sơ đồ mô tả các tế bào não của bệnh nhân Alzheimer.AFP |
Từ ngày 12 đến 17 tháng 7 vừa qua, các nhà khoa học chuyên nghiên cứu về bệnh mất trí nhớ Alzheimer đã tập trung về Copenhagen, Đan mạch trong một hội nghị quốc tế thường niên về căn bệnh này. Tại hội nghị, kết quả của một số những nghiên cứu mới về căn bệnh đã được công bố và mang lại những hy vọng về việc chẩn đoán sớm và điều trị căn bệnh Alzheimer. Việt Hà và tạp chí sức khỏe đời sống tuần này xin gửi tới quý vị những thông tin về các nghiên cứu đáng chú ý này.
Tại hội nghị quốc tế thường niên về bệnh Alzheimer tổ chức ở Copenhagen, Đan Mạch vào trung tuần tháng 7 vừa qua, các nhà khoa học từ nhiều nước trên thế giới đã có cơ hội trình bày kết quả những nghiên cứu mới về căn bệnh mất trí nhớ, một căn bệnh thường xảy ra ở người già và cho đến giờ vẫn chưa có một phương cách điều trị dứt điểm. Những kết quả này được các chuyên gia về Alzheimer đánh giá là rất đáng chú ý và có thể mở đường cho những nghiên cứu sâu hơn về phương pháp điều trị căn bệnh.
Alzheimer là một dạng trong căn bệnh mất trí nhớ nói chung. Đây là dạng bệnh thường gặp nhất của căn bệnh mất trí nhớ. Người bệnh thường có các triệu chứng bao gồm mất nhớ, mất ngôn ngữ, mất khả năng thực hiện các vận động mặc dù chức năng vận động vẫn còn được bảo toàn, mất khả năng nhận thức được đồ vật mặc dù chức năng cảm giác vẫn còn, rối loạn chức năng điều hành như lập kế hoạch, tổ chức, suy diễn, khái quát.
Cách sống ảnh hưởng đến trí nhớ
Một trong những nghiên cứu đầu tiên được chú ý tới trong hội nghị lần này là nghiên cứu của các nhà khoa học Phần Lan về ảnh hưởng của cách sống tới nguy cơ bệnh mất trí nhớ. Nghiên cứu được các nhà khoa học thực hiện trong hai năm ở Phần Lan với 1260 người có độ tuổi từ 60 đến 77 và là những người có nguy cơ bị mất trí nhớ thậm chí Alzheimer. Kết quả nghiên cứu cho thấy những người lớn tuổi có nguy cơ bị bệnh mất trí nhớ có thể cải thiện được tình trạng trí nhớ của mình bằng cách theo đuổi một chế độ sinh hoạt điều độ khỏe mạnh bao gồm chế độ ăn, tập thể dục thể thao và các bài luyện trí nhớ. Bác sĩ Dean Hartley, Giám đốc quỹ sáng kiến khoa học thuộc Hiệp hội Alzheimer Hoa Kỳ nhận định về kết quả của nghiên cứu này.
Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra trong nghiên cứu này là bằng cách thay đổi một số hành vi trong cuộc sống, họ có thể làm giảm nguy cơ bị những suy yếu về nhận thức nhẹ và mất trí nhớ.
-BS Dean Hartley
“Đã có những dữ liệu trong quá khứ cho thấy là có thể việc thay đổi cách sống thực sự giúp bạn giảm nguy cơ bị bệnh Alzheimer. Điều mà chúng tôi thấy ở hội nghị quốc tế về Alzheimer lần này ở Copenhagen, Đan Mạch là một nghiên cứu can thiệp, hay nói cách khác đó là một cơ hội để cho chúng ta biết liệu thực sự việc thay đổi cách sống, từ chế độ ăn, đến thể dục, luyện trí nhớ, các hoạt động xã hội và sức khỏe tim mạch, có thể làm giảm nguy cơ bệnh mất trí nhớ không. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra trong nghiên cứu này là bằng cách thay đổi một số hành vi trong cuộc sống, họ có thể làm giảm nguy cơ bị những suy yếu về nhận thức nhẹ và mất trí nhớ.”
Trong nghiên cứu này, một nửa số người tham gia nghiên cứu được nhận các hướng dẫn về chế độ ăn, hoạt động thể chất, các bài luyện trí óc, hoạt động xã hội và theo dõi sức khỏe tim mạch. Một nửa những người tham gia còn lại vẫn theo một chế độ sinh hoạt như cũ. Sau hai năm, nhóm những người theo một chế độ sinh hoạt mới cho thấy những kết quả tốt hơn hẳn trong các bài kiểm tra về trí nhớ và giải quyết tình huống, cũng như những câu đố nhanh. Các nhà khoa học cho rằng bằng việc cho bộ não được luyện tập thường xuyên và tham gia các hoạt động xã hội, người ta đã giúp cho bộ não linh hoạt. Trong khi đó chế độ ăn và thể dục có thể giúp đảm bảo sức khỏe tốt và điều này cuối cùng cũng ảnh hưởng đến bộ não.
Vậy chế độ ăn thế nào là tốt cho những người có nguy cơ bị mất trí nhớ hoặc Alzheimer? Bác sĩ Hartley cho biết:
Các tình nguyện viên đọc thơ cho các bệnh nhân đã được chẩn đoán mắc bệnh mất trí nhớ tại một nhà dưỡng lão ở Anh ngày 29 tháng 10 năm 2013. AFP PHOTO.
“Giảm chất béo trong đồ ăn của bạn, ăn nhiều cá hơn và ít muối, giảm đường trong thức ăn. Đó là những thứ mà chúng ta chú ý. Cố gắng theo dõi calorie (năng lượng) mà bạn nhập vào cơ thể hàng ngày. Đó là tất cả những điều cụ thể mà bạn có thể làm.”
Theo bác sĩ Dean Harltey, mặc dù nghiên cứu này chỉ tập trung vào những người có nguy cơ bị bệnh mất trí nhớ nhưng đã có những nghiên cứu trước đó tập trung vào những người đang ở giai đoạn đầu của mất trí nhớ. Các số liệu nghiên cứu cho thấy việc thay đổi chế độ ăn và tập thể dục cũng có thể có tác dụng nhất định ở những người này.
Theo Hiệp hội Alzheimer Hoa Kỳ, những người được xếp vào nhóm có nguy cơ cao bị bệnh mất trí nhớ bao gồm những người có tiểu đường, cao máu, và mỡ máu cao.
Khám phá mới về một loại protein ở người bị Alzheimer
Một trong những trở ngại lớn nhất mà các nhà khoa học đang phải đối mặt là tìm ra phương cách chữa dứt điểm bệnh Alzheimer thay vì cách chữa nhắm vào tình trạng bệnh hiện nay. Để đạt được mục tiêu này, các nhà khoa học cần phải tìm ra những nguyên nhân, yếu tố chính khiến một người bị bệnh Alzheimer. Tại hội nghị quốc tế về Alzheimer lần này, các nhà khoa học cũng trình bày kết quả của một nghiên cứu mới về một loại protein có tên TDP 43 tìm thấy trong não của người bị bệnh Alzheimer. Các nhà nghiên cứu đã mổ xét nghiệm não của 342 người bị bệnh. Kết quả của nghiên cứu cho thấy 195 não người có TDP 43 có gấp 10 lần rủi ro bị các vấn đề về nhận thức vào lúc chết hơn so với những người không có loại protein này. Các nhà nghiên cứu xác định loại protein này có liên quan chặt chẽ tới mất trí nhớ, nhận thức và việc teo lại của một bộ phận quan trọng trong não vốn là nơi bị hư hại đặc biệt ở người bị bệnh Alzheimer. Nhận xét về kết quả này, bác sĩ Dean Hartley nói:
“Kết quả về TDP 43 là còn sớm. Tuy nhiên chúng tôi vẫn muốn báo cáo bởi vì đây là một dấu hiệu khác mà chúng tôi đang cố gắng hiểu về sự phát triển của bệnh. Chúng tôi đã biết về hai yếu tố khác trong bệnh Alzheimer, nhưng đây là dấu hiệu mới cho thấy một người có mức rủi ro cao gấp 10 lần so với những người khác bị mất trí nhớ khi có loại protein này. Chúng tôi vẫn đang ở giai đoạn sớm trong phát hiện này nhưng nó khích lệ chúng tôi hiểu được cái gì gây ra bệnh Alzheimer và các bệnh mất trí nhớ khác. Đó là lý do chúng tôi báo cáo kết quả nghiên cứu này.”
Xét nghiệm về khứu giác phát hiện sớm bệnh Alzheimer
Chúng tôi vẫn đang ở giai đoạn sớm trong phát hiện này nhưng nó khích lệ chúng tôi hiểu được cái gì gây ra bệnh Alzheimer và các bệnh mất trí nhớ khác.
-BS Dean Hartley
Một hướng nghiên cứu khác được các nhà khoa học chú ý tới trong các nghiên cứu về bệnh Alzheimer là tìm ra các xét nghiệm đơn giản có thể phát hiện bệnh sớm.
Trong hội nghị quốc tế lần này, các nhà khoa học Mỹ cũng báo cáo kết quả của hai nghiên cứu mới về khả năng thử khứu giác để xác định bệnh. Kết quả các nghiên cứu cho thấy khả năng ngửi giảm sút có liên quan đến việc mất các tế bào trong não và tiến tới bệnh Alzheimer.
Nghiên cứu đầu tiên thực hiện trên 215 người ở Boston, Mỹ có độ tuổi từ 64 đến 88. Những người này được chụp não, thử gene, máu, tủy sống và PET scan là một loại xét nghiệm về mất trí nhớ phổ biến. Những người này cũng được làm một xét nghệm về khứu giác gọi tắt là UPSIT. Các nhà khoa học tham gia nghiên cứu xác định xét nghiệm khứu giác có thể được coi là một xét nghiệm đơn giản, rẻ tiền kết hợp với các xét nghiệm khác đắt tiền hơn như PET scan để chẩn đoán bệnh.
Nghiên cứu thứ hai của các bác sĩ thuộc trường đại học Columbia, Hoa Kỳ, trên 757 người cho thấy những người có điểm số khứu giác trong xét nghiệm UPSIT thấp có khả năng bị chuyển từ mất trí nhớ thông thường sang Alzheimer.
Bác sĩ Dean Hartley giải thích về những kết quả này như sau:
“Cái mà chúng tôi làm là trình bày những phát hiện đơn giản sớm của căn bệnh, đó là khứu giác và thị giác. Chúng tôi nghĩ rằng khi bộ não bắt đầu đi qua quá trình phát triển của bệnh thì đây là những vùng bắt đầu có dấu hiệu thu nhỏ lại. Cho nên khả năng ngửi mùi là một yếu tố. yếu tố thứ hai là có một vết trong não liên quan đến bệnh có thể cho thấy dấu hiệu trong mắt. Cái lợi của nghiên cứu này là nó cung cấp các xét nghiệm đơn giản ở các phòng mạch. Chúng tôi hy vọng là nó sẽ được đưa vào loạt các xét nghiệm bổ xung để chẩn đoán nhóm người có nguy cơ bị bệnh hoặc đang có bệnh. Điều này rất quan trọng cho việc điều trị sớm vì chúng ta biết là điều trị sớm cho kết quả khả quan ở người bệnh.”
Căn bệnh Alzheimer đến giờ vẫn là một trong những căn bệnh gây ảnh hưởng đến nhiều người. Chỉ riêng tại Mỹ, có khoảng 5 triệu người đang phải chung sống với căn bệnh này và nó là một trong 6 nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong. Tuy nhiên các nhà khoa học tại hội nghị hy vọng, thế giới sẽ tiếp tục có những nghiên cứu mới đem lại những hy vọng về điều trị lâu dài cho người bệnh.
Tạp chí sức khỏe đời sống tuần này xin tạm dừng tại đây. Việt Hà cảm ơn quý vị đã quan tâm theo dõi. Xin quý vị chia sẻ các thông tin và những đóng góp về các vấn đề y tế, sức khỏe đến trang tạp chí sức khỏe đời sống tại email vietha@rfa.org hoặc www.facebook.com/vietharfa
Việt Hà xin chào tạm biệt quý vị và xin hẹn gặp lại vào tuần tới.
No comments :
Post a Comment